Cmentarz karaimski
ul. Redutowa 34
Cmentarz Karaimski usytuowany jest na wprost zajezdni autobusowej. To jedyna w Polsce i jedna z nielicznych na świecie nekropolii karaimskich, co ciekawsze czynna do dnia dzisiejszego. Karaimi są narodowo-religijną grupą pochodzenia tureckiego, mającą swój język oraz wiarę opartą na Starym Testamencie. Aktualnie w Polsce zamieszkuje kilkuset Karaimów, rozproszonych po całym kraju. Przed wojną w Polsce było kilka cmentarzy tego wyznania (także w Trokach, Łucku i Haliczu). Po zmianie granic w Polsce pozostał tylko ten jeden.
Nekropolia karaimska jest niewielka, liczy około czterdziestu mogił (głównie współczesnych). Jej początki sięgają 1890 r. Fundatorami gruntu przeznaczonego na cmentarz karaimski byli kupcy tytoniowi, którzy przybyli z Krymu do Warszawy. Nabyli oni od Zarządu Cmentarza Prawosławnego mały placyk przylegający do dawnych umocnień Wolskiej Reduty 56 (zwanej także Redutą Sowińskiego) i stworzyli tu miejsce pochówku dla członków swojej społeczności. Pierwotnie cmentarz miał zaledwie 550 m2 powierzchni i był ogrodzony wysokim, dwumetrowym murem ceglanym. Podczas II Wojny Światowej mur ten został samowolnie rozebrany przez okoliczną ludność, a nagrobki uległy zniszczeniu lub dewastacji. Zniszczeniu uległy także księgi cmentarne. W 1945 r. cmentarz odnowiono a w latach 1994-1996 otoczono go nowym ogrodzeniem ceglano-metalowym (zabezpieczonym obecnie kłódką na szyfr).
W wyniku wieloletnich starań Karaimskiego Związku Religijnego powierzchnia cmentarza została powiększona, aktualnie zajmuje 1122 m 2. W 1991 r. nekropolia wpisana została do rejestru zabytków. Nagrobki podobne są do innych spotykanych na warszawskich cmentarzach, aczkolwiek na niektórych umieszczone zostały napisy inskrypcyjne w języku karaimskim. Pomniki są całkowicie ocienione bujnymi drzewami i krzewami. Atmosferę zadumy zakłóca jedynie sąsiedztwo dosyć ruchliwej ul. Redutowej.
Wśród najstarszych mogił odnajdziemy tu grób Saduka Osipowicza Kefelego pochodzącego z Kaffy (obecna Teodozja na Krymie). Spoczywają tu także m.in.: światowej sławy turkolog i orientalista z Uniwersytetu Warszawskiego profesor Ananiasz Zajączkowski, specjalista z dziedziny informatyki i elektroniki profesor Szymon Firkowicz, geofizyk Ananiasz Rojecki, więzień Oświęcimia Jan Pilecki, zesłańcy i późniejsi żołnierze gen Andersa: Michał Nowicki i Jerzy Łopatto oraz ostatni polski karaimski hazzan (duchowny sprawujący dozór nad karaimską gminą dżymat), założyciel wrocławskiej świątyni karaimskiej, tzw. kienesy - Rafał Abkowicz (1896-1992).
Materiały źródłowe:
1. Karol Mórawski " Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich”
2. Adam Dubiński, „Cmentarz Karaimski w Warszawie”, „AWAZYMYZ” - pismo historyczno-społeczno-kulturalne nr 3/2006
ul. Redutowa 34
Cmentarz Karaimski usytuowany jest na wprost zajezdni autobusowej. To jedyna w Polsce i jedna z nielicznych na świecie nekropolii karaimskich, co ciekawsze czynna do dnia dzisiejszego. Karaimi są narodowo-religijną grupą pochodzenia tureckiego, mającą swój język oraz wiarę opartą na Starym Testamencie. Aktualnie w Polsce zamieszkuje kilkuset Karaimów, rozproszonych po całym kraju. Przed wojną w Polsce było kilka cmentarzy tego wyznania (także w Trokach, Łucku i Haliczu). Po zmianie granic w Polsce pozostał tylko ten jeden.
Nekropolia karaimska jest niewielka, liczy około czterdziestu mogił (głównie współczesnych). Jej początki sięgają 1890 r. Fundatorami gruntu przeznaczonego na cmentarz karaimski byli kupcy tytoniowi, którzy przybyli z Krymu do Warszawy. Nabyli oni od Zarządu Cmentarza Prawosławnego mały placyk przylegający do dawnych umocnień Wolskiej Reduty 56 (zwanej także Redutą Sowińskiego) i stworzyli tu miejsce pochówku dla członków swojej społeczności. Pierwotnie cmentarz miał zaledwie 550 m2 powierzchni i był ogrodzony wysokim, dwumetrowym murem ceglanym. Podczas II Wojny Światowej mur ten został samowolnie rozebrany przez okoliczną ludność, a nagrobki uległy zniszczeniu lub dewastacji. Zniszczeniu uległy także księgi cmentarne. W 1945 r. cmentarz odnowiono a w latach 1994-1996 otoczono go nowym ogrodzeniem ceglano-metalowym (zabezpieczonym obecnie kłódką na szyfr).
W wyniku wieloletnich starań Karaimskiego Związku Religijnego powierzchnia cmentarza została powiększona, aktualnie zajmuje 1122 m 2. W 1991 r. nekropolia wpisana została do rejestru zabytków. Nagrobki podobne są do innych spotykanych na warszawskich cmentarzach, aczkolwiek na niektórych umieszczone zostały napisy inskrypcyjne w języku karaimskim. Pomniki są całkowicie ocienione bujnymi drzewami i krzewami. Atmosferę zadumy zakłóca jedynie sąsiedztwo dosyć ruchliwej ul. Redutowej.
Wśród najstarszych mogił odnajdziemy tu grób Saduka Osipowicza Kefelego pochodzącego z Kaffy (obecna Teodozja na Krymie). Spoczywają tu także m.in.: światowej sławy turkolog i orientalista z Uniwersytetu Warszawskiego profesor Ananiasz Zajączkowski, specjalista z dziedziny informatyki i elektroniki profesor Szymon Firkowicz, geofizyk Ananiasz Rojecki, więzień Oświęcimia Jan Pilecki, zesłańcy i późniejsi żołnierze gen Andersa: Michał Nowicki i Jerzy Łopatto oraz ostatni polski karaimski hazzan (duchowny sprawujący dozór nad karaimską gminą dżymat), założyciel wrocławskiej świątyni karaimskiej, tzw. kienesy - Rafał Abkowicz (1896-1992).
Materiały źródłowe:
1. Karol Mórawski " Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich”
2. Adam Dubiński, „Cmentarz Karaimski w Warszawie”, „AWAZYMYZ” - pismo historyczno-społeczno-kulturalne nr 3/2006
