Cmentarz Parafii Starokatolickiej Mariawitów
ul. Wolska 186
Historia cmentarza Kościoła Starokatolickiego Mariawitów związana jest z dziejami parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Warszawie. Pierwsza parafia tego wyznania w Warszawie powstała w 1907 r. (w rok po odłączeniu mariawitów od Kościoła Rzymskokatolickiego). W roku 1908 powstały kolejne: przy ul. Skaryszewskiej, Szarej i Karolkowej. Wówczas kierownictwa parafii wystąpiły do władz miejskich o przyznanie działki na założenie cmentarza wyznaniowego (dotychczas wierni chowani byli na cmentarzach rzymskokatolickich, głównie na Bródnie).
W 1912 roku władze rosyjskie podarowały mariawitom na cele grzebalne plac przy ul. Wolskiej, obejmujący oprócz obecnej posesji kościelno-cmentarnej także obszar dzisiejszej pętli tramwajowo-autobusowej. Do roku 1925 na terenie cmentarza znajdowała się tylko kaplica cmentarna. W rok później rozpoczęto budowę kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy oraz budynku plebanii. W czasie II wojny światowej zabudowania kościelne uległy zniszczeniu.
Po wojnie kościół i plebanię odbudowano. Jednocześnie znacznie uszczuplono teren cmentarza sytuując na jego części zajezdnię tramwajową. Z uwagi na niedogodności wynikające z sąsiedztwa zajezdni oraz pobliskiej ulicy Wolskiej, w latach 1995-1996 wybudowano nową świątynię w bardziej oddalonej części cmentarza. W 1935 r. nastąpił rozłam Kościoła Mariawickiego, w wyniku którego wyodrębniły się dwa ruchy mariawickie: Kościół Starokatolicki Mariawitów oraz Kościół Katolicki Mariawitów. Powyższy fakt, oraz skutki działań wojennych miały wpływ na znaczne zmniejszenie liczby wyznawców mariawityzmu. Z około 10.000 w 1939 r. spadła ona do 1500, gromadząc ich wokół jedynej w Warszawie wolskiej parafii mariawickiej.
Obecnie cmentarz mariawicki zajmuje powierzchnię około 0,6 ha. Położony jest między ruchliwą ul. Wolską, zajezdnią tramwajową oraz centrum handlowym „Fort Wola”. Wyznawcy mariawityzmu wywodzący się głównie ze środowiska robotniczego, zazwyczaj nie należeli do osób zamożnych. Odzwierciedleniem ich ubogiego statusu majątkowego jest wygląd starych mogił, prezentujących się niezwykle skromnie.
Zachowane przedwojenne nagrobki (jest ich niewiele) to niskie, prostokątne płyty ze ściętymi górnymi rogami i metalowym krzyżem. Współczesne nagrobki niewiele różnią się formą od mogił na innych nekropoliach (wyjątkiem jest pomnik pułkownika Józefa Graczyka przedstawiający pogrążona w żalu, leżąca kobietę). Na cmentarzu, tuż przy kościele pochowani są duchowni mariawiccy i siostry zakonne.
Na cmentarzu mariawickim spoczywają m.in.: Józef Graczyk – pułkownik Wojska Polskiego, Ottona Maria Weronika Kamińska – siostra mariawitka, Mieczysław Maria Konrad Kołak – proboszcz parafii w Cegłowie i Gniazdowie, Jan Maria Bernard Kukla – proboszcz parafii w Warszawie, Mińsku Mazowieckim, Strykowie i Łowiczu, działacz społeczny, Jan Maria Mikołaj Rzysko – kapłan mariawicki.
Materiały źródłowe:
1. Karol Mórawski " Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich” , Warszawa, Wydaw. PTTK „Kraj”, 1989.
2. Strona internetowa www.mariawita.pl
ul. Wolska 186
Historia cmentarza Kościoła Starokatolickiego Mariawitów związana jest z dziejami parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Warszawie. Pierwsza parafia tego wyznania w Warszawie powstała w 1907 r. (w rok po odłączeniu mariawitów od Kościoła Rzymskokatolickiego). W roku 1908 powstały kolejne: przy ul. Skaryszewskiej, Szarej i Karolkowej. Wówczas kierownictwa parafii wystąpiły do władz miejskich o przyznanie działki na założenie cmentarza wyznaniowego (dotychczas wierni chowani byli na cmentarzach rzymskokatolickich, głównie na Bródnie).
W 1912 roku władze rosyjskie podarowały mariawitom na cele grzebalne plac przy ul. Wolskiej, obejmujący oprócz obecnej posesji kościelno-cmentarnej także obszar dzisiejszej pętli tramwajowo-autobusowej. Do roku 1925 na terenie cmentarza znajdowała się tylko kaplica cmentarna. W rok później rozpoczęto budowę kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy oraz budynku plebanii. W czasie II wojny światowej zabudowania kościelne uległy zniszczeniu.
Po wojnie kościół i plebanię odbudowano. Jednocześnie znacznie uszczuplono teren cmentarza sytuując na jego części zajezdnię tramwajową. Z uwagi na niedogodności wynikające z sąsiedztwa zajezdni oraz pobliskiej ulicy Wolskiej, w latach 1995-1996 wybudowano nową świątynię w bardziej oddalonej części cmentarza. W 1935 r. nastąpił rozłam Kościoła Mariawickiego, w wyniku którego wyodrębniły się dwa ruchy mariawickie: Kościół Starokatolicki Mariawitów oraz Kościół Katolicki Mariawitów. Powyższy fakt, oraz skutki działań wojennych miały wpływ na znaczne zmniejszenie liczby wyznawców mariawityzmu. Z około 10.000 w 1939 r. spadła ona do 1500, gromadząc ich wokół jedynej w Warszawie wolskiej parafii mariawickiej.
Obecnie cmentarz mariawicki zajmuje powierzchnię około 0,6 ha. Położony jest między ruchliwą ul. Wolską, zajezdnią tramwajową oraz centrum handlowym „Fort Wola”. Wyznawcy mariawityzmu wywodzący się głównie ze środowiska robotniczego, zazwyczaj nie należeli do osób zamożnych. Odzwierciedleniem ich ubogiego statusu majątkowego jest wygląd starych mogił, prezentujących się niezwykle skromnie.
Zachowane przedwojenne nagrobki (jest ich niewiele) to niskie, prostokątne płyty ze ściętymi górnymi rogami i metalowym krzyżem. Współczesne nagrobki niewiele różnią się formą od mogił na innych nekropoliach (wyjątkiem jest pomnik pułkownika Józefa Graczyka przedstawiający pogrążona w żalu, leżąca kobietę). Na cmentarzu, tuż przy kościele pochowani są duchowni mariawiccy i siostry zakonne.
Na cmentarzu mariawickim spoczywają m.in.: Józef Graczyk – pułkownik Wojska Polskiego, Ottona Maria Weronika Kamińska – siostra mariawitka, Mieczysław Maria Konrad Kołak – proboszcz parafii w Cegłowie i Gniazdowie, Jan Maria Bernard Kukla – proboszcz parafii w Warszawie, Mińsku Mazowieckim, Strykowie i Łowiczu, działacz społeczny, Jan Maria Mikołaj Rzysko – kapłan mariawicki.
Materiały źródłowe:
1. Karol Mórawski " Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich” , Warszawa, Wydaw. PTTK „Kraj”, 1989.
2. Strona internetowa www.mariawita.pl
